အငြင်းပွားစရာ သမိုင်းကြောင်းတွေ၊ အမုန်းစကား မပြောပဲ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီကို တည်ဆောက်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်း ကချင် KIO နဲ့ တအေင်း PSLF က "အငြင်းပွားစရာ သမိုင်းကြောင်းတွေ၊ အမုန်းစကား မပြောပဲ " ( ..... ) အာဏာရှင်ကို တော်လှန်မယ် ဆိုတော့ ဝမ်းသာတယ်ဗျာ ဒါပေမယ့် ကချင်နဲ့ တအောန်းကြားမှာပဲ ဒီလို သဘောထားရှိပြီး ... ဗမာအပေါ်မှာတော့ ပဒေသရာဇ် နောက်ပြန်စွဲ စိတ္တနာတွေနဲ့ ဗမာလူမျိူးကြီးဝါဒ တံဆိပ်ပြီး ဗမာကို စော်ကားနေတာတော့ မကောင်းပါဘူး ဖြစ်သင့်တာက ဒီပြည်ထောင်စုထဲက လူမျိုးတွေ အားလုံးဟာ " အငြင်းပွားစရာ သမိုင်းကြောင်းတွေ အစ မဖော်ပဲ၊ လူမျိုးရေး အမုန်းစကား မပြောပဲ" ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီကို တည်ဆောက်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်း တွေရှိကြဖို့ လိုတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံသား အခြေပြု ဖက်ဒရယ်ကို သွားကြဖို့လိုတယ်။ လူမျိုးစွဲ ဖက်ဒရယ် ကို သွားရင်တော့ "အငြင်းပွားစရာ သမိုင်းကြောင်း " ဟာ ဘယ်သူမှ မရှောင်လွဲနိုင်ဘူး။ ဥပမာ ကချင်တွေက ကချင် sub-state ကို တအောင်းနယ်တွေထဲမှာ ပါဝင်နေတယ် ပြန်လိုချင်တယ် ဆိုတာမျိုး။ ဒါတွေကို နိုင်ငံသား အခြေပြု ဖက်ဒရယ်မှာပါ တခါထည်း မေ့ပစ်လိုက်ဖို့ လိုတယ်။ သူတိူ့သဘော တူညီချက်က ကချင်လူမျိုးက...

NUG ကို ဝေဖန်သူ အများစုတွေဟာ ကောင်းကွက် မှန်ကွက် ကို အပြစ်ရှာ၊ ညံ့ကွက် ပျင်းကွက် ကို လျှစ်လျှုပြုနေကြတယ်။ အဲဒါ ဝေဖန်တာ မဟုတ်၊ ထိုးနှက်တာ ဖြစ်တယ်။ ရန်သူအားပေး ဖြစ်တယ် ဝေဖန်ရေး စစ်စစ်က ညံ့ကွက် ပျင်းကွက် ကို ထောက်ပြ၊ ကောင်းကွက် မှန်ကွက် ကို ပိုကောင်းအောင် အကြံပေးရမှာ ဖြစ်တယ်။ NUG အနေနဲ့လည်း ဘယ်သူက ဘယ်လို ဝေဖန်တယ် ဆိုတာ အမျိုးအစား ခွဲတတ်ရမယ် ။ အမှန်ကို ရင်ဆိုင်ရဲရမယ်။ အမျိုးအစား မခွဲတတ်ရင် ဝေဖန်ရေးစာမှန်သမျှ အမိုက်ပုံးထဲ ပစ်ထည့်ထည့်နေတတ်တယ်။ NUG ရဲ့ ကာကွယ်ဝန်ကြီးဌာန MOD က တယ်ဖင်ခေါင်းကျယ်တာပဲ။ ဒေသခံကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေက ကာကွယ် ဝန်ကြီးဌာနက NUG ကို အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လျှောက်ကြတယ်။ လျှောက်လွှာတွေ တင်ကြတယ် NUG အစိုးရကို သူတို့အစိုးရအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး အားကိုးသလို ဒေါ်လာသန်းချီရ အလှူငွေတွေဆိုတာလည်း ကမ္ဘာအနှံ့က မြန်မာပြည်ဖွားတွေက လှူနေကြတော့ သူတို့က MOD အောက်ဝင်ရင် လက်နက်တွေ စားနပ်ရိက္ခာတွေ ရမယ်ပေါ့ အနည်းဆုံး စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ ဆေးဝါးတော့ ရမယ်ပေါ့။ ဒါပေမဲ့ နှစ်သာပေါက်လာတယ် MOD ဆီက ဘာသံမှလဲ မကြားရဘူး၊ လက်ခံတာအကြောင်းပြန်တာလဲ မရှိတော့ အတော်စိတ်ပျက်လက်ပျက် ဖြစ်နေကြရှာတယ်။ အခုနောက်ပိုင်း သိလာရတာက သူတို့တင်လိုက်...

တရုပ် ဗဟိုပြု လော်ဘီတွေရေးတာ "ချန်" ထားတာ ရှိတော့ အလုံးစုံ ပြည့်စုံတဲ့ "မှန်"ကန်တာ မဟုတ်ဘူး ပေးထားချက် ... လို့ ပြောရင် မအလတပ်၊ တရုပ်၊ EAO တွေရဲ့ ပေးထားချက်ကို ပြောပြီး တကယ့် ပြည်သူ့ရဲ့ ပေးထားချက်ကို ချန်ပြောလေ့ရှိတယ်။ ပြည်သူ့လူထု အင်အားသာ အကြီးကျယ်ဆုံး ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ချန်ရစ်ထားလိုက်ကြတယ်။ " တော်လှန်ရေးရဲ့ အခြေခံသည် ပြည်သူလူထု နိုးကြားပါဝင်ခြင်း၊ ပြည်သူလူထုက မိမိအင်အားကို သိရှိခြင်း ဖြစ်တယ်" ဆိုတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း မိန့်ခွန်းကို သတိရဖို့ လိုတယ်။ သူ့သမီး ပြောတဲ့ ပြည်သူသာ အဓိက ဆိုတာ အခြေပြု၊ ဗဟိုပြုရမယ့် ပေးထားချက် ဖြစ်တယ်။ အမေကျော် ဒွေးတော် မလွမ်းကြနဲ့။ ဂျီဩပေါ်လစ်တစ် .. . ပထဝီနိုင်ငံရေး နဲ့ ပက်သက်ပြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ပြောဖူးတယ်။ မဟာမိတ် ဖွဲရင် အဝေးက နိုင်ငံနဲ့ ဖွဲ့ပါတဲ့။ အနီးက နိုင်ငံတွေက သူတို့ အကျိုးစီးပွားဘက် ပင်းတာ၊ ဩဇာလွှမ်းဖို့ ကြိုးစားတာနဲ့ မဟာမိတ် မဖြစ်နိုင်ဘူးတဲ့။ " အိမ်နီးနားချင်းနိုင်ငံကို ညီအကိုလို ဆက်ဆံပါ၊ အဝေးနိုင်ငံကို မိတ်ဆွေဖွဲ့ပါ" တဲ့။ သူ့မိန့်ခွန်း အတိအကျ ရှာပေးမယ်။ စာဖတ်နာသူတွေ သိကြလိမ့်မယ်။ ဒါကို မြန်မာစစ်တပ်က ကောင်းက...

ရခိုင်တွေက " ဗမာတွေ ရခိုင်ကို တကျပ်လှူဖူးလို့ AA က ကူတိုက်ပေးရမှာလား၊ စစ်အာဏာသိမ်းတာ ရခိုင်ကို သိမ်းတာ မဟုတ်ဘူး။ ကင်းအောင် နေရမယ်၊ ကိုယ့်လမ်းကိုယ်လျှောက် ရက္ခိတလမ်းစဉ်ရှိတယ်။ " လို့ မောက်မောက်မာမာ ပြောကြတယ်။ ပြောရုံပဲလား ဆိုတော့ မဟုတ်သေး၊ ပွဲလမ်းသဘင်တွေ ပျော်မြူးနေကြတယ်။ မြန်မာ(ဗမာ) တွေကလည်း အဲဒီလိုပြောရင် ကြက်နာ လည်လိမ်ထားသလို ဘာမှ ပြန်မပြောတတ်ဘူး။ အဲဒီလိုနဲ့ အခြားတိုင်းရင်းသားတွေက ဗမာမုန်းစိတ္တနာနဲ့ နင်ပဲငဆ ပြောလိုက်၊ ဗမာက မချေပပဲ ငြိမ်ခံနေလိုက်နဲ့၊ ကြာတော့ ရောင့်တက်လာတယ်။ ဒါကြောင့် ကြုံရင် ကြုံသလို သမိုင်းဖော်ပြီး ခပ်ဆဆ ပြန်တွယ်ရတယ်။ သမိုင်းမှန်ရှိပါရက်နဲ့ မသိလို့ မိုးလင်း၊ မသိလို့ မိုးချုပ်၊ ပြည်ထောင်စုကြီး စုံးစုံးမြုပ်မယ့် အရေးကိုတော့ လက်မခံနိုင်ဘူး။ အနာရှိရင် စပ်ကြပေတော့။ ဟောဒီမှာ ဗမာတွေ ၁၉၆၈ မုန်တိုင်း၊ ၂၀၁၀ ဂီရိမုန်တိုင်း၊ ၂၀၂၃ မိုခါမုန်တိုင်းမှာ ဗမာတွေရဲ့ ချွေးနည်းစာနဲ့ ရခိုင်ကို ကူခဲ့တဲ့ အထောက်အထား တချို့။ NUG ရဲ့ လှူဒါန်းငွေဟာ ပြည်တွင်းပြည်ပက ဗမာတွေ လုပ်အားခတွေက လှူထားတာ ဖြစ်တယ်။ ဒါကို ... ဓာတ်ငွေ့ ရောင်းရငွေ ဆိုပြီး ကျေးဇူးမတင် xင်လှန်မပြကြနဲ့ဦး။ လက်ရှိ မြန်မ...

“တစ် လား၊ တ လား၊ စသတ် မှာလား မသတ်ဘူးလား” - ဟယ်ရီလွင် ဒီဆောင်းပါးလေး ဖော်ပြရတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဦးနေဝင်းသည် ပညာရှင်တွေအပေါ် ဓားမိုးပြီး မြန်မာစာပေဝေါဟာရတွေကို ဖျက်စီးခဲ့ပုံကို သိရှိနိုင်စေရန်ဖြစ်ပါသည်။ယနေ့တိုင် အမှားအယွင်းကို ဆက်ခံနေရဆဲဖြစ်ပါသည်။ “တစ် လား၊ တ လား၊ စသတ် မှာလား မသတ်ဘူးလား” တစ် နဲ့ တ အသုံးအနှုန်းကို မပြောခင် စစချင်း စာလုံးပေါင်းကို စပြောစရာတွေ့နေတာက "ကျနော် နဲ့ ကျွန်တော်"။ မြန်မာစာလုံးပေါင်းသတ်ပုံကျမ်းအရကတော့ "ကျွန်တော်" လို့ ပေါင်းမှ မှန်ပါတယ်တဲ့။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တဦးတည်း အနေနဲ့ကတော့ "ကျနော်" လို့ပဲ ဆက်ပြီး စာလုံးပေါင်းကို သုံးသွားမှာပါ။ ကျွန်တော် လို့ မပေါင်းရခြင်းကတော့ ကျွန်တော် ဆိုတာဟာ ကျွန်ခေတ်၊ ပဒေသရာဇ်ခေတ်က ကျေးတော်မျိုး၊ ကျွန်တော်မျိုး ဆိုတဲ့ စကားလုံးကနေ ဆင်းသက်လာတဲ့ အသုံး အနှုန်းဖြစ်တဲ့အတွက် မသုံးချင်လို့ပါ။ ဒါကတော့ ကိုယ့်ဟာကိုယ် သုံးချင်လို့ သုံးတာသာဖြစ်ပါတယ်။ "မြန်မာစာလုံးပေါင်း သတ်ပုံကျမ်းလာ စကားလုံး အသုံးအနှုန်း တွေကို မလိုက်နာရအောင် မင်းက ဘာကောင်မို့လဲ" လို့ ပြောရင်လဲ ခံရမှာပါပဲ။ ဘာကောင်မှ မဟုတ်ပါဘူး။ အဲဒီလို သုံးချင်စိတ်...

  ၁၉၄၈ လွတ်လပ်ရေး ယူခါစ မြန်မာနိုင်ငံ မြေပုံ ( Union of Burma ). ပုံထဲက အနီရောင် စာသား၊ မျဉ်းကြောင်းတွေ ဟာ ၁၉၄၇ ခြေဥမှာ ဖဆပလအစိုးရ က အသစ် ရေးဆွဲပေးတာ ဖြစ်တယ်။   အချို့တွေက ပင်လုံစာချုပ်ထက် ပိုရသွားကြတယ်။ သူတို့ ဗမာလူမျိုးကြီးဝါဒီလို့  စွပ်စွဲနေတဲ့ "ကရင်နု" လက်ချက်ပေါ့။ နောက်မှ ရှင်းပြဦးမယ်။   အလိမ်ဖြည်ခြင်း (၁) တိုင်း division တွေဟာ နေဝင်းက သတ်မှတ်တာပါ။ ကိုလိုနီခေတ်နဲ့ လွတ်လပ်ရေးရတုန်းက မရှိခဲ့ပါဘူး လို့ လိမ်ပြောကြတယ်။ အမှန်တရားက -  တိုင်း division ခုနှစ် (၇) တိုင်း ရှိတယ်။ ဟောဒီ မြေပုံမှာ မြင်ရမယ်။ စစ်ကိုင်း ၊ မကွေး၊ မန္တလေး၊ ပဲခူး၊ အာရကန်၊ တနင်္သာရီ တိုင်း ကို မြင် ရမယ်။    အလိမ်ဖြည်ခြင်း (၂)  ချင်း နဲ့ ကချင်ဟာ ပြည်နယ် (ပြည်ထောင်) state တွေ ဖြစ်တယ်လို့ လိမ်ပြောကြတယ် အမှန်တရားက - ချင်း၊ ကချင်၊ ကရင်၊ မွန် ဟာ ပြည်နယ် state မရှိခဲ့ဘူး။ ရခိုင်သည်လည်း ပြည်နယ် state မဟုတ်ခဲ့ဘူး။  Arakan Division အာရကန်တိုင်းသာ ဖြစ်တယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ် ဆိုပြီး လူမျိုးစွဲပြည်နယ် မရှိခဲ့ဘူး။ အာရကန် ဆိုတာ လူမျိုးစုံ တိုင်း တခုဖြစ်တယ် ..  မြေပုံမှာ ကြည့် .. စစ်...

မြန်မာ စစ်တပ် ရော အခြားတရသ ခေါင်းဆောင်တွေရောဟာ .. ပဒေသရာဇ် ခေတ်နောက်ဆွဲ အမျိုးသားရေး၊ ဘာသာရေး သသနာရေး (မဘသ ဝါဒ ) တွေနဲ့ မိမိလူမျိုး အပေါ် ... သွေးထိုး စည်းရုံးတယ်။ သာမန် စည်းရုံးရေး မဟုတ်ပဲ အသက်စွန့် တိုက်ခိုက်ရမယ့် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးမှာ ပြင်းထန်တဲ့ အကြောင်းပြချက် လိုအပ်တယ် ဒါကြောင့် မြန်မာကို ရန်သူလို သဘောထားဖို့ " ဗမာလူမျိုးကြီးဝါဒ တိုက်ဖျက်ရေး" ဆိုတဲ့ ဂိုက်လိုင်းပုံစံ သွင်းရတယ်။ ပဒေသရာဇ်ခေတ်က သမီးယောက်ဖ ခမည်းခမက်အချင်းချင်း တိုက်တဲ့ စစ်ပွဲတွေ ကို လူမျိုးရေး စစ်ပွဲ ဖြစ်သယောင်ပုံဖော်ပြောကြတယ်။ ထိုခေတ်က လူမျိုးဟာ သာမည၊ အရှင်သခင်ဟာ အဓိက ဖြစ်တယ်။ ဘယ်လူမျိုးမဆို ကျွန်တွေပဲ။ ဘုရင့်နောင်  အလောင်းဘုရား တပ်မတော်မှာ မွန်တပ်၊ ရှမ်းတပ်၊ ချင်းတပ်၊ ကချင်တပ်၊ ရခိုင်တပ်တွေပါဝင်ကြတာ လူမျိုးရေးနဲ့ မဆိုင်၊ ပဒေသရာဇ်ဓလေ့ သာ ဖြစ်တယ်။ ရာဇဝင် ဟာ ရာဇ - မင်း ၊ ဝံသ - အမျိုး ဖြစ်တယ်။ မင်းမျိုးတွေရဲ့ မှတ်တမ်းပဲ။ သမိုင်း မဟုတ်ဘူး။ ဒီနိုင်ငံမှာ အဲဒီ မင်းမျိုး၊ ​ခတ္ထိယအမျိုး တွေကို လူမျိုးသမိုင်း လုပ်နေကြတယ်။ မင်းမျိုး၊ ​ခတ္ထိယအမျိုး တွေဟာ မျိုးပျက်တွေ ဖြစ်တယ်။ သားပေး သမီးယူ မောင်လှယ် နှမလှယ...